“Mediteren, dat is toch je hoofd leegmaken?”
Een vraag die mij vaak wordt gesteld. Want veel mensen snakken ernaar om een hoofd zonder gedachten te hebben. En tegelijk lijkt het zo onmogelijk, dat ze er bij voorbaat al niet aan beginnen. “Niks voor mij”, zeggen ze dan, “ik ontspan wel op een andere manier”. Logisch, want je hoofd leegmaken, dat ís ook een onbegonnen zaak. Gedachten zijn namelijk altijd aanwezig, overal. Maar wat is meditatie dan wèl?
Het woord mediteren komt van het Latijnse werkwoord ‘meditari’, dat nadenken of overdenken betekent.
Mediteren verwijst naar geestelijke oefeningen die binnen vele culturele en religieuze stromingen worden toegepast. Stilstaan bij dat wat je bezighoudt. Dat kan bijvoorbeeld een lichamelijke ervaring zijn, een gedachte of een gebed. Maar het kan ook een tekst zijn, een voorwerp of een persoon. Meestal overdenk je iets om er wijzer van te worden. Dat betekent dus niet dat je je hoofd leegmaakt. Met overdenken gebeurt er juist heel veel in je hoofd, best druk dus.
“Maar hoe zit dat dan met mediteren? Want daar word je toch juist rustig van?”
Ik vergelijk graag het woord ‘overdenken’ met ‘overpeinzen’. Bij dat laatste denk ik aan gefronste wenkbrauwen, tanden op elkaar en heel hard je best doen. Tobben, piekeren, een doel najagen. Dat je bijvoorbeeld op het laatste moment moeilijke stof voor een proefwerk in je hoofd probeert te stampen om een goed cijfer te halen. Of tobben over iets waar je spijt van hebt. Of je zorgen maken over een ziek familielid. Hoe voelt dat? Druk in je hoofd?
Dan het woord ‘overdenken’. Dat er gedachten zijn, die in je hoofd ronddwarrelen. Als sportvliegtuigjes door een licht bewolkte lucht. Ze draaien wat rondjes, maken een plotselinge loop beweging en gaan soms recht op hun doel af. Als ze door een wolk vliegen is het even mistig en daarna schijnt weer de zon. Soms stormt het en is er wat turbulentie. Maar dat gaat ook vanzelf weer voorbij. Het is best druk met al die gedachtenvliegtuigjes in de lucht, maar het enige dat je hoeft te doen is ernaar te kijken.
Alsof je op je rug in het gras ligt en je gedachten bekijkt, zonder dat je er iets mee hoeft te doen.
En grappig genoeg, zie je dan vaak ineens dingen die je nog niet hebt gezien. Rust bijvoorbeeld. De altijd aanwezige blauwe lucht tussen al die drukte door. Het grote geheel wordt duidelijker, die zware moeilijke stof wordt lichter. En door gewoon te ontspannen snap je dingen ineens veel beter.
Dat is meditatie. Luchtig en ontspannen ‘overdenken’, zonder dat je je hoofd leeg hoeft te maken. Gewoon toekijken hoe al die gedachten ronddwarrelen, tussen de wolken, in die altijd aanwezige blauwe lucht. Het geeft je rust, ontspanning en wijsheid.
Dat klinkt al een stuk makkelijker, toch?